آمار
وب سایت:
طرح ریزی
این عملیات در رده های بالای ارتش ایران و وزارت دفاع این کشور طراحی شد. طراحی عملیات توسط افسران حرفه ای بود و در اجزا و در میدان نبرد فرماندهی به صورتی مشترک با فرماندهان سپاه و ارتش انجام گرفت.
اصل عملیات بر غافلگیری عراقی ها با انجام عملیات ایذایی و نیز با تصور این که ایرانی‌ها توانایی پیاده‌سازی نیرو را در حجم وسیع در شبه جزیره فاو ندارند بود.
عملیات
عملیات در شب بیستم بهمن ماه با ترکیبی از ۱۰۰٬۰۰۰ رزمنده از پنج لشکر ارتش و ۵۰٬۰۰۰ نیروی پاسدار و بسیجی انجام گرفت. مرحله اول عملیاتی ایزایی بود که به مدت پنج روز در نزدیکی شهر بصره انجام شد. در این مرحله نیروهای ایرانی در شمال منطقه عملیاتی در نزدیکی با روش موج انسانی به سمت نیروهای عراقی یورش بردند. بطور همزمان در جنوب در نزدیکی فاو ایرانی ها عملیات را با استفاده از لشکر مکانیزه شروع نمودند. هر دو این عملیات ها با آتش سنگین عراقی ها مواجه و متوقف شد. در جبهه شمالی عملیات موج انسانی نیرو های داوطلب تلفاتی جان در حدود ۴٬۰۰۰ نفر از ایرانی ها را گرفت. عراقی ها با این تصور اینکه هدف اصلی عملیات جبهه شمالی است نیروهای خود را در جبهه شمالی متمرکز کردند.
هدف اصلی نیروهای ایرانی شبه جزیره فاو بود که تنها نقطه ای از عراق بود که عراقی ها امکان دسترسی مستقیم به خلیج فارس را داشتند. در جبهه جنوبی ایرانی ها ابتدا دو عملیات آبی خاکی اجرا نمودند و ابتدا توانستند جزیره ام القصر در اروند رود را به اشغال خود در آورند٬ هر چند دو روز بعد عراقی ها توانستند با پاتکی جزیره را پس بگیرند.
عملیات همزمان دوم ایرانی ها نقطه جنوبی شبه جزیره فاو را هدف قرار داده بود که در آن ایرانی ها با استفاده از قایق های تندرو و قایق های سنگین حامل تانک و تجهیزات زرهی از اروند رود عبور کرده و از شش نقطه در خاک فاو فرود آمدند. در طی ۲۴ ساعت ایرانی ها به توانستند کل شبه جزیره را به اشغال خود در آورند. هزاران سرباز وظیفه عراقی برای دفاع در برابر تهاجم سنگین آموزش کافی نداشتند و تاب مقاومت در برابر این حمله را نیاوردند. در این تهاجم ۴٬۰۰۰ نفر از نیروهای وظیفه عراقی کشته شدند و تعداد ۱٬۵۰۰ نفر از آن ها به اسارت در آمدند.[۱]
ایرانی ها در انتهای عملیات حملات خود را متوجه بندر مهم ام قصر نمودند ولی به دلیل کمبود تجهیزات و مهمات و نیز به دلیل خستگی نفرات از تصرف این بندر باز ماندند.
پاتک نیروهای عراقی
نیروهای مسلح عراقی موجود در فاو تعدادی محدود از کادر وظیفه ارتش عراق بودند و توان ناچیزی در مقابله با هجوم همزمان و پیاده شدن نیروهای ایرانی از چند محور داشتند. فرماندهان ارشد عراقی‌ها برای جلوگیری از شکست در جبهه شمالی (مناطق بصره) تا ده روز از ارسال نیروهای دفاعی به منطقه خودداری کردند. پس از آن نیروهای عراق بیش از ۷۰ روز به پاتک‌های سنگین در جبهه جنوبی عملیات منطقه فاو پرداختند. نیروهای عراقی امید داشتند تا اروند به عنوان مانع در حدفاصل منطقه عملیاتی با عقبه، مقاومت نیروی ایران را به تدریج تضعیف نماید. با این حال نیروهای ایرانی در همان روزهای اول اشغال فاو توانستند به سرعت تعداد زیادی نفرات تازه‌نفس را در فاو پیاده نمایند. توپخانه ارتش و سپاه مشترکا در این عملیات شرکت داشتند. پاتک عراقی‌های عجولانه برنامه‌ریزی شده بود و عمده نفرات و تجهیزات شرکت کننده در عملیات عراقی در زمین‌های گلی فاو گیر می‌افتادند که اهداف ساده‌ای برای بالگردهای بل ای‌اچ-۱ کبرا ارتش ایران و نیز توپخانه نیروهای ارتش بودند.
عراق با وجود برتری هوایی در این مقطع جنگ نتوانست بطور موثری از نیروی هوایی خود در این عملیات علیه ایران استفاده کند. مهارت پایین خلبان‌های عراقی در زدن اهداف زمینی و بدی هوای منطقه در آن زمان و این نکته که ایرانی‌ها عملیات‌های خود را بطورت شبانه انجام می‌دادند و در روز در داخل سنگرهای خود پناه می‌گرفتند، از دلایل عمده ناکامی عراقی‌ها در آن زمان و تلفات ناچیز ایرانی‌ها بود. همچنین ایرانی‌ها یاد گرفته بودند که چگونه تجهیزات خود را در منطقه توزیع نمایند تا اثرات تخریبی بمباران هوایی را کمتر کنند. سیستم‌های موشکی ضد هواپیمای ام‌آی‌ام-۲۳ هاوک ایرانی نیز توانستند خطرات زیادی متوجه عملیات‌های هوایی عراق کرده و ۱۵ تا ۳۰ هواپیمای نظامی عراق را سرنگون کنند. نیروی هوایی عراقی همچنین تا تعداد روزی بیش از ۲۰۰ سرتی پرواز عملیاتی انجام دادند. با این حال بارندگی شدید آنها را در بمباران مسیرهای مبادلاتی نیروهای ایرانی (که عمدتا پلهای روی اروندرود بود) ناکام گذاشت. بمباران مسیرهای مبادلاتی ایران از خرمشهر و آبادان به فاو خرابی‌های ناچیزی بر این مسیرها وارد نمود و ایرانی‌ها توانستند این مسیرها را بازسازی کنند.
نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز با وجود زمینگیر شدن بسیاری از هواپیماهایش توانست نقش تعیین‌کننده‌ای در پوشش هوایی منطقه و ناکامی عملیات‌های هوایی عراق ایفا نماید. هواپیماهای درگیر شونده ارتش ایران (گرومن اف-۱۴ تام‌کت) توانستند در طی این درگیری‌ها ۲۵ جنگنده عراقی را ساقط نمایند.
برنامه ریزی ضعیف و عجولانه عراق در مقابله با این عملیات با همراهی بدی هوای منطقه و زمین‌های گلی فاو کار را بر عراقی‌ها سختتر نمود. تنها برگ برنده عراقی‌ها در این عملیات استفاده از گازهای شیمیایی بود که آن هم در هوای مرطوب در حین این عملیات تاثیر بسزایی نداشت.[۲]
پی آمدها
می توان این عملیات را بزرگترین پیروزی در عملیات های تهاجمی ایران در جنگ ایران و عراق دانست. در نتیجه این عملیات ایران بر سواحل اروند، ساحل شمالی خور عبدالله و شبه جزیره فاو مسلط شد و راه ورود عراق به خلیج فارس از طریق فاو مسدود شد. ایرانی ها در ادامه این عملیات حملات خود را متوجه بندر ام قصر نمودند ولی از اشغال این شهر بندری باز ماندند. در آن زمان مدت ها بود که عراق به دلیل جنگ دیگر از شبه جزیره فاو برای صادرات نفت استفاده نمی کرد و پیروزی ایران در این عملیات اهمیت استراتژیک قابل توجهی نداشت. با این حال اشغال این شبه جزیر پیروزی بزرگ سیاسی برای ایران به شمار می رفت. نتیجه این عملیات رهبران ایران را به شکست کامل ارتش عراق امیدوارتر نمود و پس از آن رهبران ایران از پذیرش قطعنامه های صلح سازمان ملل سر باز زدند.
عراقی ها از لحظه شکست در این عملیات به تجدید قوای خود اقدام کردند و ازجمله اقدامات آن های افزایش بی سابقه تعداد پرسنل گارد ریاست جمهوری عراق٬ خرید تجهیزات مدرن٬ و افزایش توان لجستیکی بود. همه اقدامات عراقی ها در حالی انجام شد که نیروهای نظامی ایرانی با مشکلات عمده ای در استخدام نفرات جدید داشتند و همزمان به دلایل تحریم ها فلج کننده در تعمیر تسلیحات و خرید تسلیحات مدرن با مشکلات جدی روبرو بودند. مجموع این عوامل زمینه ساز شکست های نیروهای ایرانی و پیروزی نیروهای عراقی در عملیات های بعدی شد.
کشور های عربی حشیه خلیج فارس و بویژه کویت که نیروهای ایرانی در فاصله ۵۰ مایلی از آن مستقر بودند از واهمه پیروزی های آینده نیروهای ایران کمک های خود را به عراق به شدت اقزایش دادند.
جنگ افزارهای شیمیایی
در این عملیات و عملیات‌های زیر نیروهای عراقی از سلاح‌های شیمیایی استفاده کردند.[۳][۴]
| ردیف | نام عملیات | عوامل مورد استفاده | وسیله پرتاب |
| ۱ | عملیات والفجر ۲ | گاز خردل | بمباران هوایی |
| ۲ | عملیات والفجر ۴ | گاز خردل | بمباران هوایی + توپخانه |
| ۳ | عملیات والفجر۸ (فتح فاو) | ||
| ۴ | عملیات کربلای ۸ | ||
| ۵ | عملیات خیبر | گاز خردل+گاز عامل اعصاب+گاز خفه کننده | بمباران هوایی + توپخانه |
| ۶ | عملیات بدر | گاز خردل (ناچیز)+گاز عامل اعصاب+سیانور | بمباران هوایی+توپخانه+پخش با هواپیما |
نظرات شما عزیزان:
.gif){kind=small}
برچسب ها :
